In dit deel van de paragraaf is het totaalbeeld opgenomen van de benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit, het weerstandsvermogen:
- als vast onderdeel van de voorbereiding van de jaarrekening zijn de gemeentelijke risico's die gevolgen kunnen hebben voor de financiële positie opnieuw bezien, waar nodig aangepast en aangevuld. Op basis van het nieuwe risicoprofiel is met behulp van statistische berekeningen bepaald wat de omvang van de benodigde weerstandscapaciteit is;
- bij het opmaken van de jaarrekening wordt ook nagegaan wat de omvang is van de reserves waarvan is afgesproken dat deze de beschikbare weerstandscapaciteit vormen;
- door de beschikbare weerstandscapaciteit (reserves als buffer) te delen door de benodigde weerstandscapaciteit (risico's) wordt de weerstandsfactor berekend.
Het volgende plaatje illustreert dit:
Hoe hoger de weerstandsfactor is hoe robuuster de gemeente is om risico's die zich voordoen op te kunnen vangen. Daalt de weerstandsfactor beneden de 1,0 dan zijn de financiële buffers lager dan het benodigde weerstandsvermogen en kan de gemeente in de financiële problemen komen als zich risico's voordoen. Over de hoogte van de weerstandsfactor liggen afspraken vast in de verordening Financieel beleid en beheer:
'Voor een robuuste financiële positie mag de weerstandsfactor niet lager zijn dan 1. Indien de weerstandsfactor lager is dan 1 is aanzuivering van de algemene reserve vereist. Indien de factor hoger is dan 1,4 dan kunnen reserves worden aangewend voor (nieuw) beleid (art. 11.3). Binnen de gemeente Arnhem kijken we, zoals gezegd, niet alleen naar de weerstandsfactor, maar doen dit in onderlinge samenhang met andere financiële kengetallen. Wanneer er sprake zou zijn van een weerstandsfactor boven de 1,4 en deze ruimte zou worden ingezet voor nieuw beleid dan heeft dit ook een ander effect: Het eigen vermogen van de gemeente vermindert en de solvabiliteit verslechtert.
De prognose van het beeld bij deze begroting voor het weerstandsvermogen ziet er voor 2022 tot en met 2025 als volgt uit:
Benodigd versus beschikbare weerstandscapaciteit | Begroting 2021-2024 | JV 2020 | Prognose 2021 | Begroting 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
90% | 90% | 90% | 90% | 90% | 90% | 90% | |
Bedragen x € 1.000 | |||||||
Benodigde weerstandscapaciteit | |||||||
1. Gemeentebrede risico's | 26.417 | 40.952 | 34.146 | 34.146 | 34.146 | 34.146 | 34.146 |
2. Corona risico's | 4.834 | 4.161 | 2.987 | 2.987 | 0 | 0 | 0 |
Gemeentebrede risico's totaal | 31.251 | 45.113 | 37.133 | 37.133 | 34.146 | 34.146 | 34.146 |
3. Risico's grondexploitatie | 11.420 | 13.406 | 13.406 | 13.406 | 13.406 | 13.406 | 13.406 |
Totaal | 42.671 | 58.519 | 50.539 | 50.539 | 47.552 | 47.552 | 47.552 |
Beschikbare weerstandscapaciteit | |||||||
1. Algemene reserve | 25.139 | 44.067 | 59.320 | 51.600 | 49.316 | 53.180 | 55.065 |
2. Weerstandscapaciteit Grondbedrijf | 16.445 | 16.509 | 16.509 | 16.509 | 16.509 | 16.509 | 16.509 |
3. Onvoorzien en strikt onvermijdbaar | 1.039 | 0 | 889 | 1.039 | 1.039 | 1.039 | 1.039 |
Totaal | 42.623 | 60.576 | 76.718 | 69.148 | 66.864 | 70.728 | 72.613 |
Benodigd versus beschikbare ruimte irt aanzuivering | -48 | 2.057 | 26.179 | 18.609 | 19.312 | 23.176 | 25.061 |
Verschil (> factor 1,4) | -17.116 | -21.351 | 5.964 | -1.606 | 291 | 4.155 | 6.040 |
Weerstandsfactor | 1,0 | 1,0 | 1,5 | 1,4 | 1,4 | 1,5 | 1,5 |
De coronacrisis is op deze berekening van invloed. Door corona ontstonden er nieuwe risico's voor de gemeente. Ook deze risico's zijn bij de opstelling van deze begroting geactualiseerd, zoals uit bovenstaande tabel blijkt. Het opnemen van deze risico's heeft het risicoprofiel verhoogd en dat werkt weer door in een lagere weerstandsfactor. Door de coronarisico's is de financiële positie qua buffers voor risico's minder robuust dan deze had kunnen zijn:
Benodigd versus beschikbare weerstandscapaciteit | Begroting 2022 |
|---|---|
90% | |
Weerstandsfactor | 1,4 |
Weerstandsfactor zonder coronarisico's | 1,5 |
Zoals toegezegd in de eerdergenoemde raadsbrief van 11 mei 2021 vergelijken we de weerstandsfactor van onze gemeente ook met de beoordelingstabel van Naris.
Beoordelingstabel weerstandsvermogen | ||
|---|---|---|
Ratio weerstandsvermogen | Betekenis | |
A | >2 | Uitstekend |
B | 1,4 < x < 2,0 | Ruim voldoende |
C | 1,0 < x < 1,4 | Voldoende |
D | 0,8 < x < 1,0 | Matig |
E | 0,6 < x < 0,8 | Onvoldoende |
F | < 0,6 | Ruim onvoldoende |
De weerstandsfactor bevindt zich voor de periode 2022-2025 in categorie B 'ruim voldoende'.
Doordat we daarmee volgens onze eigen spelregels in de verordening Financieel beleid en beheer vanaf 2024 boven de 1,4 zitten, is er geen aanleiding de reserves aan te vullen en zou de ruimte boven de 1,4 ingezet kunnen worden voor nieuw beleid. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is echter dat dit alleen mogelijk is zolang de begroting een structureel sluitend beeld laat zien. De toelichting op de verschillende onderdelen die de weerstandsfactor bepalen, is opgenomen in volgende onderdelen van dit deel van deze paragraaf.