Ontwikkelingen in het financieel kader

In deze begroting is de raming van het gemeentefonds bijgesteld op basis van de meicirculaire 2021. In de Perspectiefnota zijn reeds de september- en decembercirculaire 2020 verwerkt. Ten opzichte van de Begroting 2021 stijgt de gemeentefondsuitkering over alle jaren. Een groot deel daarvan betreft de nominale indexatie van de gemeentefondsuitkering en deze is reeds verwerkt in de Perspectiefnota. Als gevolg van de coronacrisis is het accres over 2020 en 2021 bevroren, maar vanaf 2022 wordt het accres geactualiseerd op basis van de bestaande normeringssystematiek. Het accres laat in de meicirculaire vanaf 2022 een daling zien. De daling vanaf 2022 wordt verklaard doordat de lonen en prijzen minder hard stijgen dan in de vorige circulaire was verwacht. Ook andere uitgaven bij het Rijk stijgen minder hard (lagere rentelasten en EU-afdrachten). Hierdoor stijgen de uitgaven van het Rijk minder hard en dat werkt als gevolg van de trap-op-trap-af systematiek door in de algemene uitkering van gemeenten. Aan de andere kant zijn de volumina van de verdeelmaatstaven (zoals bijvoorbeeld het aantal inwoners en bijstandsontvangers) landelijk geactualiseerd. Dit heeft een positief effect op de hoogte van de algemene uitkering.

Op 3 juni is besloten door het Kabinet dat gemeenten in 2022 voor jeugdzorg € 1,314 miljard extra zullen ontvangen. Voor Arnhem betekent dit een bijdrage in het gemeentefonds van € 16,6 miljoen. Dit wordt pas in de septembercirculaire 2021 verwerkt, maar is omwille van de forse impact op de Begroting 2022 alvast in de raming van de budgetten verwerkt. Over de structurele toekenning van de middelen voor jeugd vanaf 2023 zijn in juli afspraken gemaakt. De provinciaal toezichthouders hebben onderling afgesproken dat gemeenten in hun meerjarenbegroting 75% van de bedragen die de Arbitragecommissie heeft berekend, zouden mogen opnemen. In deze Begroting 2022 is de eerder opgenomen stelpost van € 3,9 miljoen om die reden verhoogd tot het afgesproken niveau. In programma S07 Zorg en verderop in dit hoofdstuk wordt nader toegelicht op welke wijze de extra middelen voor jeugdzorg zullen worden ingezet. De overige aanpassingen in het gemeentefonds die leiden tot aanpassingen in de lasten zijn toegelicht in deel 3 (Financiële begroting).

Herverdeling gemeentefonds
Begin juli 2021 is het nieuwe verdeelvoorstel voor herijking van het gemeentefonds gepubliceerd. De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) verwacht eind september of begin oktober zijn advies over de herverdeling van het gemeentefonds uit te brengen. Besluitvorming over de invoering van de nieuwe verdeling (per 2023) is aan het nieuwe Kabinet. Begin juni is daarnaast een advies van de ROB gepubliceerd over de toekomst van de normeringssystematiek (het accres). Ook dit is aan het nieuwe Kabinet om daarin een besluit te nemen.
Voor het nieuwe verdeelmodel van de algemene uitkering verwachten we een voordeel (met de kennis van nu
structureel ruim € 7 miljoen), maar voor het nieuwe verdeelmodel Beschermd Wonen verwachten we een nadeel. In de risicoparagraaf is een risico van € 15 miljoen opgenomen voor de effecten van het verdeelmodel Beschermd Wonen. Daarnaast kan het verwachte nadeel op Beschermd Wonen deels opgevangen worden met het te verwachten voordeel op de algemene uitkering. Beide modellen worden vanaf 2023 stapsgewijs ingevoerd.